Wprowadzenie stanu epidemii w Polsce wiąże się z różnymi konsekwencjami w życiu codziennym dla każdego człowieka. Reperkusje widoczne są zarówno w życiu prywatnym jak i w życiu zawodowym. Wiele osób, jeszcze przed wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii, podpisało szereg umów dotyczących ich codziennego życia. Podpisanie takich umów wiązało się w większości przypadków z koniecznością wpłaty zadatku na poczet przyszłego świadczenia drugiej strony. Przykładem mogą być wyjazdy wakacyjne, wynajem hoteli, ale również wszelkiego rodzaju imprezy, takie jak wesela, imprezy urodzinowe, chrzciny itp.

Jeśli z powodu wprowadzenia stanu epidemii umowa nie może zostać zrealizowana, ponieważ ustawa tego zabrania, wówczas dojdzie do niezawinionego przez obie strony stanu niewykonania umowy.

Co w takiej sytuacji z wpłaconym zadatkiem? Zgodnie z art. 394§3 KC, w razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Z uwagi na wspomniany wcześniej brak winy osoba, która przyjęła zadatek, jest zobowiązana do jego zwrotu. Taka sytuacja może dotyczyć na przykład rezerwacji sali weselnej,  zespołu muzycznego, czy fotografa. Jeśli druga strona umowy odmawia dokonania takiego zwrotu, wówczas należy wystosować do niej pismo, w którym oficjalnie zażądamy zwrotu zadatku. Jeśli takie wezwanie nie przyniesie rezultatu, pozostaje niestety skierować sprawę do sądu z pozwem o zwrot wpłaconego zadatku.

Wyjątki od tej zasady wprowadza jednak ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

Pierwszy wyjątek dotyczy imprezy turystycznej. Impreza turystyczna
to połączenie co najmniej dwóch różnych rodzajów usług turystycznych na potrzeby tej samej podróży lub wakacji (na przykład podróż i nocleg);

Ustawa mówi, iż odstąpienie od umowy lub rozwiązanie przez organizatora turystyki umowy o udział w imprezie turystycznej, które to odstąpienie lub rozwiązanie pozostaje w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2, jest skuteczne z mocy prawa po upływie 180 dni od dnia powiadomienia przez podróżnego o odstąpieniu lub powiadomienia o rozwiązaniu przez organizatora turystyki.

W praktyce oznacza to, iż klient rezygnując z wyjazdu będzie mógł domagać się zwrotu pieniędzy dopiero po 180 dniach od dokonania odstąpienia od umowy. Ustawa przewiduje również możliwość wyrażenia przez klienta zgody na otrzymanie w zamian od organizatora turystyki vouchera do realizacji na poczet przyszłych imprez turystycznych w ciągu roku od dnia, w którym miała się odbyć impreza turystyczna. Co bardzo istotne, w przypadku pobrania takiego vouchera środki odpowiadające wpłatom na poczet realizacji umów o imprezy turystyczne, podlegają ochronie na wypadek niewypłacalności organizatora turystyki.

Drugi wyjątek dotyczy przedsiębiorcy prowadzącego działalność związaną z organizacją wystaw i kongresów lub działalnością kulturalną, rozrywkową, rekreacyjną i sportową lub organizującego wystawy tematyczne lub imprezy plenerowe.  W przypadku rozwiązania umowy z klientem, które to rozwiązanie umowy pozostaje w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2, jest zobowiązany zwrócić wpłacone mu przez klienta środki w terminie 180 dni od dnia skutecznego rozwiązania umowy. Tutaj analogicznie, klient może wyrazić zgodę na otrzymanie vouchera do realizacji na poczet przyszłych wydarzeń w obszarze działalności przedsiębiorcy w ciągu roku od dnia, w którym miało się odbyć wydarzenie, za które klient wniósł zapłatę.

Zasady te stosuje się odpowiednio do przedsiębiorcy świadczącego usługi hotelarskie. W praktyce oznacza to, że jeśli z powodu stanu epidemii jesteśmy zmuszeni zrezygnować z rezerwacji hotelu, mieszkania, pokoju, czy pola namiotowego, wówczas zwrot środków pieniężnych może nastąpić w terminie 180 dni od rozwiązania umowy. Możemy również poprosić o voucher na realizację wyjazdu w przyszłości.