W przypadku kiedy zakład pracy nie został zamknięty, ani nie ma UZASADNIONYCH obaw dotyczących zagrożenia bezpieczeństwa w pracy (nikt w najbliższym otoczeniu nie jest chory na koronawirusa, ani nie przebywa na kwarantannie), nie ma podstaw do odmawiania przyjścia do pracy.
Mimo nadzwyczajnej sytuacji, z którą przyszło się zmierzyć pracodawcom i pracownikom, na chwilę obecną nie został wydany żaden akt prawny, który pozwalałby pracowniom na odmowę przyjścia do pracy z uwagi na obawę zarażenia koronawirusem.
Jeśli w zakładzie pracy nie został stwierdzony żaden przypadek zarażenia, ani nie ma takiego podejrzenia, a pracodawca chroni zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, zgodnie z brzmieniem art. 207 k.p. par. 2, tj min.:
- organizuje pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
- zapewnia przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydaje polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontroluje wykonanie tych poleceń;
- reaguje na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowuje środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;
- zapewnia wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;
wówczas pracownik nie ma podstaw, aby odmówić przyjścia do pracy.
Aktualne wytyczne i informacje dla pracodawców na temat zapewnienia bezpiecznych warunków pracy znajdują się na stronie https://www.gov.pl/web/koronawirus/zalecenia-dla-przedsiebiorcow-w-zwiazku-z-rozprzestrzenianiem-sie-koronawirusa oraz https://www.biznes.gov.pl/pl/aktualnosci/koronawirus-najwazniejsze-informacje-dla-przedsiebiorcow
W praktyce zachowanie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oznacza to, że pracodawca powinien zapewnić w zakładzie pracy zarówno środki dezynfekujące do przedmiotów i rąk, ale również powinien zadbać o kwestie techniczne i organizacyjne, pozwalające na pracę w możliwie bezpiecznej odległości od drugiego człowieka. Procesy dezynfekcji wszelkiego rodzaju punktów stycznych powinny odbywać się bardzo często. Należy również pouczyć pracowników o podstawowych zasadach związanych z zachowaniem higieny w miejscu pracy. Przede wszystkim należy pouczyć o częstym myciu rąk, stosowaniu zasad ochrony podczas kichania i kaszlu, zachowaniu bezpiecznej odległości pomiędzy osobami – co najmniej 1-1,5 metr odległości z osobą, która kaszle, kicha lub ma gorączkę, unikaniu dotykania oczu, nosa i ust.
W chwili obecnej zarówno pracownika jak i pracodawcę obowiązują przepisy kodeksu pracy.
Jeśli nieobecność pracownika w pracy będzie nieusprawiedliwiona zgodnie z obowiązującymi przepisami, to pracodawca ma możliwość zastosowania regulacji określonych w art. 108 kodeksu pracy, takich jak kary porządkowe – nagana, upomnienie lub kara pieniężna.
Nieusprawiedliwiona nieobecność pracownika w pracy uzasadnia również zastosowanie przez pracodawcę zwolnienia dyscyplinarnego na podstawie art. 52 k.p. z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Jak wynika z utrwalonego stanowiska sądów oraz doktryny, w pojęciu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych mieści się naruszenie lub zagrożenie interesów pracodawcy. Nawet jednorazowa nieobecność w pracy może zostać uznana za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 5 lipca 2017 r., II PK 202/16).