Przedawnienie długów, czyli kiedy przedawnią się Twoje zaległości finansowe.

Przedawnienie długów, czyli kiedy przedawnią się Twoje zaległości finansowe.

Masz zaległości z tytułu niezapłaconych faktur za media lub telefon? Zalegasz ze spłatą zaciągniętej pożyczki? Musisz wiedzieć, że Twoi wierzyciele nie mogą egzekwować Twoich długów bez końca, gdyż ogranicza ich termin przedawnienia roszczeń.

Na czym polega przedawnienie roszczenia?

Najprościej można powiedzieć, że przedawnienie to sytuacja, w której po upływie określonego czasu, wierzyciel nie może skutecznie egzekwować swojego roszczenia na drodze prawnej.

Ten określony czas, którego upływ jest niezbędny do przedawnienia roszczenia wynosi co do zasady sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe (np. czynsz najmu czy alimenty) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Warto jednak wiedzieć, że powyższe okresy to jedynie ogólna reguła, a prawo przewiduje wyjątki odnośnie okresu przedawnienia dla poszczególnych rodzajów roszczeń.

Co bardzo ważne, przedawnienie długu nie oznacza wcale, iż dług ten przestaje istnieć. Przeciwnie, dług wciąż istnieje, ale wierzyciel nie może skutecznie dochodzić swoich roszczeń na drodze prawnej. Jeśli nieświadomy dłużnik dobrowolnie spłaca swoje przedawnione długi, nie może żądać zwrotu wpłaconych kwot.

Jak liczy się termin przedawnienia?

Termin przedawnienia rozpoczyna swój bieg, czyli zaczyna się od dnia, w którym dane roszczenie (czyli np. faktura za telefon) stało się wymagalne, tj. upłynął termin zapłaty i wierzyciel może skutecznie dochodzić od Ciebie zapłaty.

Przykład: przyjmijmy, że termin zapłaty faktury upłynął w dniu 20 kwietnia 2021 r., a więc od 21 kwietnia 2021 r. będzie biegł trzyletni okres przedawnienia, który skończy się 31  grudnia 2024 r., gdyż koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata (po tym dniu dług będzie przedawniony, a wierzyciel nie będzie mógł już skutecznie dochodzić zapłaty na drodze prawnej).

Jest to sytuacja bardzo korzystna, gdyż faktycznie nie będziesz zobowiązany do zapłaty swoich zaległości finansowych.

Trzeba jednak mieć świadomość, że prawo dopuszcza możliwość przerwania biegu terminu przedawnienia, czyli sytuację, która ma na celu ochronę praw wierzyciela.

Bieg przedawnienia przerywa się:

1)        przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń – oznacza to, że złożenie pozwu do sądu lub skuteczne wszczęcie egzekucji przed komornikiem przerwie bieg przedawnienia;

2)        w sytuacji gdy uznasz swój dług – oznacza to każdą Twoją czynność przez którą potwierdzasz, iż istnieje określony dług wobec konkretnego wierzyciela (np. przez spłatę części długu, złożenie prośby o odroczenie terminu płatności, rozłożenie należności na raty, obniżenie wysokości odsetek itp.);

3)        przez wszczęcie mediacji pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem w odniesieniu do konkretnego długu.

Co się dzieje z terminem przedawnienia po jego przerwaniu? Niestety dla dłużnika (wręcz przeciwnie dla wierzyciela), po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo.

Przykład: odnosząc się do wcześniej przywołanego przykładu z fakturą za telefon, która miała się przedawnić w dniu 21 kwietnia 2024 r. – jeśli wierzyciel 30 listopada 2024 r. (a więc na miesiące przed upływem okresu przedawnienia) skutecznie wniesie do sądu pozew o zapłatę, to od dnia uprawomocnienia się wyroku w tej sprawie, okres przedawnienia będzie biegł na nowo.

I tutaj pojawia się jeszcze jedna niekorzystna dla dłużnika sytuacja. Pomimo, że dług wynikający z niezapłaconej faktury za telefon powinien się przedawnić z upływem 3 lat od dnia jego wymagalności, to w przypadku gdy sąd wyda prawomocny wyrok co do tego długu, okres przedawnienia będzie wynosił sześć lat (roszczenie stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu przedawnia się z upływem sześciu lat).

Warto wiedzieć, że przepisy związane z przedawnieniem długów zostały zmienione w 2018 i 2019 roku, a zmiany te zostały oceniane jako korzystne dla dłużników. Do najważniejszych z nich należą:

  • skrócenie podstawowego okresu przedawnienia do sześciu lat (wcześniej było to dziesięć lat);
  • wprowadzenie automatycznego odrzucania przez sądy pozwów o zapłatę długów przedawnionych (dotyczy to spraw przeciwko konsumentom),
  • w przypadku skierowania do komornika długu przedawnionego wierzyciel zobowiązany jest dołączyć dokument potwierdzający przerwanie biegu przedawnienia, w przeciwnym razie komornik musi odmówić wszczęcia egzekucji,
  • zmiana sposobu liczenia przedawnienia – większość długów przedawnia się teraz z końcem roku kalendarzowego, w którym mija bieg przedawnienia.
Hubert Nowak
aplikant radcowski