W dzisiejszym artykule skupimy się na sytuacji dziecka, gdy małżonkowie (lub jeden z małżonków) podjęli już ostateczną decyzję o rozwodzie. Jeśli małżonkowie posiadają dzieci, konieczne będzie ustalenie władzy rodzicielskiej małżonków nad dziećmi.
Jakie są możliwości ustalenia władzy rodzicielskiej?
Przede wszystkim, możliwe jest jej ustalenie w sposób polubowny przez obojga rodziców. Odbywa się to poprzez zawarcie przez nich porozumienia jeszcze przed wszczęciem sprawy rozwodowej.
Ustawodawca przewidział możliwość zawarcia przez małżonków pisemnego porozumienia małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie.
Zgodnie z art. 58 § 1 k.r.o. Sąd jest obowiązany takie porozumienie w treści wyroku uwzględnić, o ile spełnia podstawowy warunek, tzn. jest ono zgodne z dobrem dziecka.
Sąd bada treść porozumienia w toku postępowania rozwodowego i ocenia, czy postanowienia zawarte między małżonkami są zgodne z dobrem dziecka. Jeśli tak, takie porozumienie jest uwzględnione przez Sąd w wyroku rozwodowym – jako regulujące zakres władzy rodzicielskiej pomiędzy byłymi małżonkami. Porozumienie takie może zostać zawarte również przed mediatorem. Porozumienie przed mediatorem musi zostać następnie wysłane do Sądu i zaakceptowane przez Sąd.
Małżonkowie mogą porozumieć się odnośnie do wszystkich spraw objętych ich obowiązkami oraz uprawnieniami wynikającymi z przysługującej im władzy rodzicielskiej. Oczywiście dobrze, aby porozumienie regulowało jak najwięcej spornych kwestii dotyczących władzy rodzicielskiej. W szczególności dotyczy to:
- kontaktów rodziców z dzieckiem,
- ustalenia miejsca zamieszkania dziecka,
- spędzania świąt, wakacji itp.,
- kwestii edukacji,
- kwestii zdrowotnych itp.
Im więcej sytuacji zostanie w porozumieniu przewidzianych, tym mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia konfliktu między rodzicami z tego powodu.
Co jeśli porozumienie nie służy dobru dziecka lub rodzice nie doszli do porozumienia i nie przedłożyli go Sądowi?
W takim wypadku kwestię powierzenia władzy rodzicielskiej rozstrzyga Sąd. Kieruje się oczywiście przesłanką dobra dziecka. Odpowiadając zatem na pytanie zawarte w tytule – dlaczego warto się porozumieć – są dwa główne powody.
- Po pierwsze, uregulowanie wszelkich kwestii związanych z powierzeniem i wykonywaniem władzy rodzicielskiej nad dziećmi pozwala zaoszczędzić mnóstwo czasu. Sądowe uregulowanie kwestii władzy rodzicielskiej znacznie wydłuża postępowanie rozwodowe. Sąd, kierując się dobrem dziecka, skrupulatnie bada wszelkie okoliczności, aby podjąć wobec dziecka jak najlepszą decyzję. Często koniecznie jest zasięganie opinii specjalistów, którzy także muszą zbadać sytuację dziecka. Wiąże się to z koniecznością poddawania dziecko badaniom przez tych specjalistów.
- Po drugie, zgodne ustalenie kwestii władzy rodzicielskiej, chroni przed przykrymi doświadczeniami nie tylko rodziców, ale przede wszystkim dzieci. Rodzice oszczędzają sobie wyciągania wszelkich „brudów” na sali sądowej.
Dzięki porozumieniu małżonkowie mają szanse utrzymać dobre relacje między sobą i dobrze współpracować przy wykonywaniu władzy rodzicielskiej. Jest to kwestia bardzo ważna dla dziecka.
Należy myśleć o zdrowiu psychicznym dziecka
Rozstanie rodziców to dla dzieci ogromne przeżycie pod kątem psychicznym – szczególnie, gdy rozstanie to przebiega w atmosferze ciągłych kłótni. W takiej sytuacji dzieci są niestety narażone na to, że będą wciągane w konflikt rodziców i wykorzystywane jako środek do osiągnięcia własnych interesów przez rodziców, do wyjścia z tej „walki” jako zwycięzca. Rodzice zatracają wtedy przekonanie, że najważniejsze jest to, aby dziecko nie było w tej sytuacji pokrzywdzone.
Konsekwencją takiej sytuacji mogą być pojawiające się problemy psychiczne u dzieci. Mogą one bardzo przeżywać walkę rodziców, obwiniać się o tę sytuację – zwłaszcza gdy widzą, że to one są przedmiotem sporu. Konsekwencja takich myśli u dziecka może być spadek lub zanik poczucia własnej wartości a w najgorszym przypadku nawet depresja.
Warto mieć zatem na uwadze te czynniki w świetle ewentualnie podjętej decyzji o rozwodzie. Jak najwięcej kwestii należy ustalać w sposób zgodny i polubowny.