Od 25 listopada 2018 r. wchodzi w życie nowa instytucja – ZARZĄD SUKCESYJNY – regulująca zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, zwanej dalej „CEIDG”.
Dotychczas jednoosobowa działalność, jako byt nierozerwalnie związany ze swoim właścicielem wraz z śmiercią osoby fizycznej przestawała istnieć.
Organy prowadzące ewidencję ludności niezwłocznie po śmierci osoby fizycznej przekazywały do CEIDG informacje o zgonie, co skutkowało automatycznym wykreśleniem działalności gospodarczej z ewidencji.
Dzięki wprowadzonej ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz.U.2018.1629 z dnia 2018.08.24), instytucji zarządu sukcesyjnego, przedsiębiorca nie zostanie wykreślony z ewidencji podatników ani z rejestru podatników VAT, a przedsiębiorstwo zachowa pełną płynność działania.
Instytucja zarządu sukcesyjnego jest rozwiązaniem tymczasowym i ma umożliwić następcom prawnym, podjęcie decyzji co do dalszych losów firmy.
Dzięki temu rozwiązaniu następcy prawni przedsiębiorcy mogą kontynuować działalność na własny rachunek lub też mogą zdecydować o sprzedaży bądź zamknięciu firmy. Instytucja ta ma także zastosowanie w przypadku spółek cywilnych.
Zarządcę sukcesyjnego może wyznaczyć sam przedsiębiorca albo może on zostać powołany w ciągu 2 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy przez jego spadkobierców.
Informacja o wyznaczeniu lub powołaniu zarządcy sukcesyjnego musi zostać ujawniona w CEIDG. Powołanie zarządcy sukcesyjnego przez przedsiębiorcę jest bezpłatne.
Zarządcą sukcesyjnym może być wyłącznie osoba fizyczną posiadającą pełną zdolność do czynności prawnej. Zarządcą sukcesyjnym nie może być osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca może wyznaczyć zarządcę „rezerwowego” na wypadek, gdyby powołany w pierwszej kolejności zarządca sukcesyjny zrezygnował z pełnienia tej funkcji lub nie mógł jej pełnić.
Zarząd sukcesyjny może trwać przez okres 2 lat od śmierci przedsiębiorcy, sąd może z ważnych powodów przedłużyć ten okres do 5 lat.
Zarząd sukcesyjny może wygasnąć wcześniej jeśli:
• w ciągu 2 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy nikt nie przyjął spadku;
• stwierdzono nabycie przedsiębiorstwa w spadku przez jedynego spadkobiercę albo zapisobiorcę windykacyjnego;
• jedna osoba nabyła całe przedsiębiorstwo w spadku (np. wniesiono je w całości aportem do spółki);
• w ciągu miesiąca od wykreślenia zarządcy sukcesyjnego z CEIDG nie powołano kolejnego zarządcy;
• ogłoszono upadłość przedsiębiorcy;
• wcześniej nastąpi dział spadku.
Przepisy dotyczące zarządu sukcesyjnego stosuje się, jeżeli śmierć przedsiębiorcy nastąpiła po dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie przywołanej wyżej ustawy.